รู้และเข้าใจ ตระหนักถึงความสำคัญของบุคลิกภาพที่เหมาะสมกับตนเอง เป็นการเตรียมความพร้อมด้านปัญญาในด้านความรู้ ความเข้าใจในการพัฒนาบุคลิกภาพ เพื่อเป็นพื้นฐานในการเตรียมตนเอง พร้อมที่จะเผชิญปัญหาและอุปสรรคนานาประการ รวมถึงมีความพร้อมต่อการสร้างปฏิสัมพันธ์และการพูดคุยกับผู้อื่น สอดคล้องกับแนวโน้มการปรับปรุงบุคลิกภาพของตนเองซึ่งเป็นเสมือนภาพลักษณ์ภายนอกที่สำคัญ และพร้อมเผชิญกับปัญหาที่เกิดขึ้นสอดคล้องกับความเป็นนักเรียนโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยพะเยา ตลอดจนรู้และเข้าใจในการปฎิบัติตนเป็นผู้นำ-ผู้ตาม ที่ดีเหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงของในศตวรรษที่ 21 ยุคการเปลี่ยนแปลงของสังคม Disruption ประกอบกับการศึกษาในยุค Disruptive Learning ที่จะต้องสร้างผู้เรียนให้เป็น Disruptor