คำอธิบายรายวิชา (รายวิชาพื้นฐาน) กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวิชาส 16101 รายวิชา สังคมพื้นฐาน ชั้น ประถมศึกษาปีที่ 6 จำนวนชั่วโมง 80 ชั่วโมง

ศึกษาวิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะเป็นศาสนาประจำชาติ การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมและธำรงรักษาวัฒนธรรม ปฏิสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมทางกายภาพกับลักษณะกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมในประเทศไทย เข้าใจความเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของประเทศไทย และผลที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลง อธิบายความสำคัญของวิธีการทางประวัติศาสตร์ในการศึกษาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ สภาพสังคม เศรษฐกิจและการเมืองของประเทศเพื่อนบ้านในปัจจุบัน พัฒนาการของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ปัจจัยที่ส่งเสริมความเจริญรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจและการปกครองของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ ภูมิปัญญาไทยที่สำคัญสมัยรัตนโกสินทร์ หลักธรรมสำคัญของศาสนาอื่น ๆ ลักษณะสำคัญของศาสนพิธีพิธีกรรมของศาสนาอื่น ๆ ความรู้เกี่ยวกับสถานที่ต่าง ๆ ในศาสนสถาน บทบาทของผู้ผลิตที่มีความรับผิดชอบ บทบาทของผู้บริโภคที่รู้เท่าทัน ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ผลิต ผู้บริโภค ธนาคาร และรัฐบาล ประโยชน์ของการเข้าร่วมในศาสนพิธี พิธีกรรม และกิจกรรมในวันสำคัญทางศาสนา ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางกายภาพกับภัยพิบัติในประเทศไทยแสดงความคิดเห็นการเตรียมพร้อมรับมือภัยพิบัติ วางแผนการผลิตสินค้าในชุมชน สรุปพุทธประวัติตั้งแต่ปลงอายุสังขารจนถึงสังเวชนียสถาน หรือประวัติศาสดาที่ตนนับถือ เปรียบเทียบบทบาท หน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและรัฐบาล บอกวิธีและประโยชน์ของการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน ยกตัวอย่างผลงานของบุคคลสำคัญด้านต่าง ๆ สมัยรัตนโกสินทร์ การรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจภายในท้องถิ่น นำเสนอข้อมูลจากหลักฐานที่หลากหลายในการทำความเข้าใจเรื่องราวในอดีต ตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นผลจากการรักษาและทำลายทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม และเสนอแนวทางแก้ปัญหาได้อย่างมีเหตุผลในการจัดการที่ยั่งยืนในประเทศไทยบอกความสัมพันธ์ของกลุ่มอาเซียน แนวทางการประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง แยกแยะสิ่งที่ถูกผิด และเข้าใจความงามในธรรมติศิลปวัฒนธรรมและความเป็นไทย โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลาย ปฏิบัติความดีและถูกต้อง แสดงตนเป็นพุทธมามกะ หรือแสดงตนเป็นศาสนิกชนของศาสนาที่ตนนับถือ ติดตามข้อมูล ข่าวสาร เหตุการณ์ต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน เลือกรับและใช้ข้อมูล ข่าวสารในการเรียนรู้ได้เหมาะสม สืบค้นข้อมูลลักษณะทางกายภาพของประเทศไทย ด้วยแผนที่ รูปถ่ายทางอากาศ และภาพจากดาวเทียม ปฏิบัติงานหรือกิจกรรมกลุ่มได้อย่างเป็นขั้นตอนถูกต้อง และเหมาะสม โดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สร้างผลิตภัณฑ์จากวัตุดิบในท้องถิ่น ทำกิจวัตรประจำวัน ให้มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง และปกป้องตนเองจากภัยต่าง ๆ เพื่อให้เกิดการ เห็นคุณค่าและสวดมนต์แผ่เมตตา และบริหารจิตเจริญปัญญา มีสติที่เป็นพื้นฐานของสมาธิในพระพุทธศาสนา หรือการพัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนาที่ตนนับถือ ประพฤติตนตามแบบอย่างการดำเนินชีวิตและข้อคิดจากประวัติสาวก ชาดก ศาสนิกชนตัวอย่าง รู้จักตนเอง มีวินัย แสดงออกทางพฤติกรรมให้ได้อย่างเหมาะสมในสถานการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ได้ ชื่นชมการทำความดีของบุคคลในประเทศตามหลักศาสนาความงามในธรรมติศิลปวัฒนธรรมและความเป็นไทย พร้อมทั้งบอกแนวปฏิบัติในการดำเนินชีวิต ปฏิบัติตนตามหลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือ ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของครอบครัวและชุมชนตามสุขบัญญัติ กฎระเบียบของโรงเรียน มีมรรยาทของความเป็นศาสนิกชนที่ดี ตามที่กำหนด แสดงออกถึงมารยาทไทยได้เหมาะสมถูกกาลเทศะ มีสัมพันธภาพอันดีกับผู้อื่น ร่วมกิจกรรมในชั้นเรียน กิจกรรมทางศิลปะ นาฏศิลป์ ดนตรี นันทนาการ กีฬา มีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ที่ส่งเสริม ประชาธิปไตยในท้องถิ่นและประเทศ เคารพ พระรัตนตรัย ปฏิบัติตามไตรสิกขาและหลักธรรมโอวาท ๓ ในพระพุทธศาสนา หรือหลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือตามที่กำหนด มีความรับผิดชอบในบทบาทหน้าที่ของตน เพียรพยายาม ยอมรับปัญหา กล้าพูด กล้าซักถามปัญหา มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ตั้งใจทำงาน ตั้งเป้าหมาย วางแผนในการทำงาน เรียงลำดับความสำคัญของงาน มีจรรยาบรรณ และความรับผิดชอบต่อสังคม